Özel Güvenlik Sektöründe Çalışan Hakları Çalıştayı

21 EKİM 2014 TARİHİNDE ANKARA BİLKENT OTEL VE KONFERANS MERKEZİNDE İCRA EDİLDİ.

Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD); Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın himayelerinde 21 Ekim 2014 günü ANKARA Bilkent Otel ve Konferans Merkezi’n de 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası; 4857 Sayılı İş ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunlarının uygulamalarının Özel güvenlik sektörüne yansımaları ile bu kanunların 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine dair kanun ve ilgili yönetmeliği ile ilişkilendirilmeleri konusunun değerlendirildiği bir ÇALIŞTAY düzenlemiştir.

ÇALIŞTAY ’dan beklenen amacın; özel güvenlik sektöründe çalışan özel güvenlik görevlilerinin çalışma şartları ile özlük haklarının iyileştirilmesi olduğu ifade edilmiştir.

Moderatörlüğünü Prof. Dr. Sayın Cem KILIÇ ‘ın yaptığı ÇALIŞTAY ’a Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü Sayın Nurcan ÖNDER; İş Teftiş Kurulu Ankara Grup Başkan Yardımcısı Sayın Osman Nejat GÜNERİ, İş Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanlığı uzmanlarından Sayın Muhammet IŞIK, SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Prim Daire Başkanlığından Sayın Mustafa YETİŞKEN, Çalışma Genel Müdürlüğü Uzmanlarından Sayın Funda İDE, GÜSOD Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Murat KÖSEREİSOĞLU ve GÜSOD Yönetim Kurulu Üyesi Sayın Levent GÜLER konuşmacı ve Panelist olarak iştirak etmişlerdir. ÇALIŞTAY ’da ayrıca SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünden Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanlığı Şube Müdürü Sayın Hüseyin ERKEÇ’ de bulunmuş ve ilgi sahasında katkı sağlamıştır.

ÇALIŞTAY’ a GÜSOD üyeleri ve sektör temsilcileri ile basın mensuplarının yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Dairesi Başkanı Sayın Musa TİYEK, Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Daire Başkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığı temsilcileri katılmışlardır.

ÇALIŞTAY GÜSOD Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Murat KÖSEREİSOĞLU ’nun açış konuşması ile başlamıştır. Oturumların öğleden evvelki ilk bölümünde;

Özel Güvenlik Görevlilerinin çalışma süreleri ve fazla mesaileri, sektörde çalışma süreleri yönünden görev ihtiyaçları ile mevcut yasaların bu ihtiyacı karşılamada yaşanan sorunlar, gece çalışma süreleri ve gece mesailerinde mevzuat harici ilave ücret ödenmesi konusu, çalışanlara bayram tatillerinde de ayrıca ilave ücret verilmesinin değerlendirilmesi ile Özel Güvenlik Görevlilerinin erken emekliliklerine imkan sağlamaya yönelik olarak yıpranma payı almaları konusunda yasal düzenleme ihtiyaçları konularına değinilmiş; ikinci bölümde ise;

Özel güvenlik sektöründe; iş kazalarında hukuki sorumluluklar ve çalışan hakları, sektörde İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun uygulama sonuçları, özellikle silahlı Özel Güvenlik Görevlilerinin maruz kaldıkları yaşamsal tehditlere karşı alınacak önlemlere ilişkin ilave mevzuat düzenleme ihtiyaçları,(Çelik yelekle görev yapma/ilave eğitim v.b). Görevleri başında hayatını kaybeden veya yaralanan Özel Güvenlik Görevlilerine mevcut mevzuat haricinde verilecek haklar /statülerinin belirlenmesi ihtiyaçları konuları tartışılmıştır.

ÇALIŞTAY ’ın öğleden sonraki oturumunda ise;

Özel güvenlik sektöründe çalışma düzeninin denetlemesi ve karşılaşılan problemler ile şartların iyileştirilmesine yönelik mevzuat düzenleme ihtiyaçları; İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca tespit edilen problem sahalarının analizi ile kamu /sivil toplum kuruluşları iş birliği alanları konuları konuşulmuş ve genel değerlendirmeler yapılmıştır.

Oturumlar sonrası ÇALIŞTAY ’ın asıl amacının özel güvenlik sektöründeki istihdam problemine yasal çözümler ile iyileştirmeler sağlamak ve sektöre destek olunması konusuna vurgu yapılmıştır.

ÇALIŞTAY SONUÇ RAPORU

ÖNSÖZ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile birlikte 21 Ekim 2014 tarihinde ANKARA’ da icra ettiğimiz “Özel Güvenlik Sektöründe Çalışan Hakları” ÇALIŞTAYI ile; isminden de anlaşılacağı üzere özel güvenlik sektöründe çalışan özel güvenlik görevlilerinin çalışma şartları ile özlük haklarının iyileştirilmesini hedefledik.

Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD) kuruluş tarihi olan 1994 yılından itibaren üstlendiği misyona uygun olarak; kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve bu alandaki diğer sivil toplum kuruluşları ile ahenkli ve koordineli çalışmaların tesis ederek özel güvenlik sektöründe faaliyet gösteren tarafların mümkün olduğunca birlik beraberlik halinde hareket etmelerinin sağlanması konusunda birleştirici çalışmaların yapılması konusunda gayretlerini sürdürmekte ve bu hususun özel güvenlik sektörünün geleceğinin şekillendirilmesi açısından önemine inanmaktadır. Bu ÇALIŞTAY da bunun bir örneği olarak değerlendirilmelidir. Bu bağlamda kamu ile ilişkilerde; kamu güvenliğini tamamlayıcı bir yaklaşımla ortak payda da yeni bir vizyonun ortaya konulması gerektiğini düşünüyorum.

Derneğimizin tarafından çok kısa bir süre önce yeniden düzenlenen “GÜSOD Etik Davranış Kuralları ve Uygulama Prensipleri” ile istihdam ettiğimiz özel güvenlik görevlisi olan çalışanlarımız, müşterilerimiz ve toplumun ilgili kesimleri için amaçlanan ortak yararı tesis etmeği amaçladık. Temennimiz sektörün tüm taraflarının benzer yaklaşımlar içinde hareket etmesidir.

İnsan odaklı olan özel güvenlik sektöründe; çalışanların özlük haklarının yeniden günümüz şartlarına uygun olarak düzenlenmesi ile çalışma şartlarında yapılacak iyileştirmeler, sektör kalitesini arttıracak ve bu bağlamda hiç şüphesiz sektöre yeni bir vizyon da kazandıracaktır.

ÇALIŞTAY’ ın özel güvenlik sektöründe çalışanların mesai saatlerinden, ücret yönetimine, iş sağlığı ve güvenliğinden, engelli istihdamına kadar çalışma koşullarına, haklarına, sektör mevzuatında yeni düzenlemeler yapılmasına vesile olacağına ilişkin inancımı da ifade ederken ÇALIŞTAY Sonuç Raporunun; bu alanda yapılacak müteakip çalışmalar için referans doküman olmasını temenni ederim.

ÇALIŞTAY’ ın gerçekleştirilmesinde bizlerden desteklerini esirgemeyen başta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız olmak üzere Çalışma Genel Müdürümüze, SGK Başkanımıza, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürümüze ve İş Teftiş Kurulu Başkanımıza şükranlarımızı sunuyor; katkı ve desteklerinden ötürü EGM Özel Güvenlik Daire Başkanlığı ile ÇALIŞTAY katılımcılarına ve sponsorlarımıza şahsım, yönetim kurulumuz ve üyelerimiz adına teşekkür ediyorum.

Saygılarımla

E.Murat KÖSEREİSOĞLU

GÜSOD Başkanı

ÖNSÖZ

Çalışma hayatının belki de en büyük eksikliği sosyal diyalog mekanizmalarının yeterince kullanılamamasıdır. Son on yılda çok büyük değişimlerin yaşandığı, önemli hukuki ve sosyal dönüşümlerin gerçekleştiği çalışma hayatında ne yazık ki halen sosyal diyalog mekanizmalarının yeterince işleyemediğini ve bu nedenle bazı sorunların devam ettiğini görüyoruz. Bu anlamda güvenlik sektörü ve sektördeki çalışanları temsilen Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD)’nin organize ettiği “Özel Güvenlik Sektöründe Çalışan Hakları Çalıştayı”’nı çok önemsiyorum. Örgütlü bir sivil toplum hareketinin konu ile ilgili bütün tarafları bir araya getirerek sonuç odaklı bir çalışma gerçekleştirmesi çok önemli. Özel güvenlik sektöründeki sorunların bütün tarafların katılımıyla, açık açık konuşulmasının sağlandığı çalıştay umarım meyvelerini ilerleyen dönemde verecektir.

GÜSOD bu çerçevedeki rolünü daha da genişleterek ve geleneksel hale getirerek sürdürürse sosyal diyalog mekanizmalarının son derece azaldığı bugünün çalışma hayatına yeni bir soluk getirebilecektir. İlerleyen yıllarda devamının gelmesini umut ettiğim ve bir parçası olduğum için ayrıca mutluluk duyduğum çalıştayın; özel güvenlik sektöründeki sorunların çözümünde bir adım olması dileğiyle.

Prof. Dr. Cem KILIÇ

ÇALIŞTAY PROGRAMI

ÇALIŞTAYIN ADI :ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN HAKLARI

YER :Bilkent Otel ve Kongre Merkezi-ANKARA

TARİH :21 Ekim 2014

PROGRAM/ÇALIŞMA KONULARI

10: 00-11: 15 ÇALIŞTAY 1.Bölüm

11: 15 -11: 30 Ara

11: 30 -12: 45 ÇALIŞTAY 2.Bölüm

12: 45 -13: 45 Öğle Arası

13: 45 -15: 00 ÇALIŞTAY 3.Bölüm

15: 00 - 15: 15 Ara

15: 15 -16: 45 ÇALIŞTAY 4.Bölüm

Genel Değerlendirme

ÇALIŞTAY AÇIŞ KONUŞMASI

E.Murat KÖSEREİSOĞLU, GÜSOD Başkanı

Sayın Hanımefendiler, Beyefendiler ;

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD) olarak birlikte düzenlediğimiz “özel güvenlik sektöründe çalışan hakları” ÇALIŞTAY’ ı na hoş geldiniz.

Bugün burada özel güvenlik sektörü içinde bulunduğu durumu, koşullarını, mevzuatlarını ve çalışan haklarını hep birlikte konuşmak ve sorunlara çözümler bulmak için bir araya gelmiş bulunuyoruz.

1994 yılında temelleri atılan özel güvenlik sektöründe, ilk sivil toplum kuruluşlarından birisi olan derneğimiz Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine dair Kanun’un yasalaşma sürecinde kamu ile yakın işbirliği içinde olarak sürece aktif destek vermiştir.

GÜSOD olarak, 2004 yılında özel güvenlik kanunun çıkması ile yasal bir kimlik edinen özel güvenlik sektörünün ve onun çalışanların gelişimine, yönelik çalışmalar yürütmekte, 20 sene önce çıktığımız bu yolda azimle ilerlemekteyiz.

2000 yılından beri üye olduğumuz Avrupa Güvenlik Servisleri Konfederasyonu’nun ( Confederation of European Security Services–CoESS) asli üyesi olarak ülkemizi Avrupa özel güvenlik sektöründe de temsil etmekteyiz.

Derneğimiz; kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve bu alandaki diğer sivil toplum kuruluşları ile özel güvenlik sektör temsilcilerinin birlikte hareket etmesi, sektörümüzü ve çalışanlarımızın şartlarını iyiye götürerek gelişmesine fayda sağlayacak faaliyetleri icra etmektedir. Sektördeki çalışma koşullarından, çalışan haklarına kadar birçok konuda önergeler sunmakta, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli çalışmalar yapmaktadır. Sektörümüzün gelişmeye, bu sektörde çalışanların daha iyi koşullarda çalışmaya ihtiyacı vardır. Bizler, özel güvenlik mesleğine inancı artırmayı, bu görevin meslek olarak benimsenerek çalışanları tarafında da sahip çıkılmasını arzulamaktayız.

İstihdam ettiğimiz özel güvenlik görevlisi olan çalışanlarımız, müşterilerimiz ve toplumun ilgili kesimleri için amaçlanan ortak yararı sağlamak amacı ile dernek olarak üyelerimizin tamamının onayı ile “GÜSOD Etik Davranış Kuralları ve Uygulama Prensipleri” ni yürürlüğe koyduk. Temennimiz sektörün tüm taraflarının benzer yaklaşımlar içinde hareket etmesidir çünkü bu sektörde çalışanlara hem iş verenin, hem sektör temsilcilerin, hem de devletin ilgili kurumlarının sahip çıkması gerekmektedir. İnsan odaklı olan özel güvenlik sektöründe çalışanların özlük haklarının yeniden günümüz şartlarına uygun olarak düzenlenmesi ile çalışma şartlarında yapılacak iyileştirmeler, sektör kalitesini artıracak ve bu bağlamda sektöre yeni bir vizyon da kazandıracaktır.

Bugün burada hep birlikte özel güvenlik sektöründe çalışanların mesai saatlerinden, ücret yönetimine, iş sağlığı ve güvenliğinden, engelli istihdamına kadar çalışma koşullarına, haklarına, sektör mevzuatına yönelik oturumlar gerçekleştirerek sorunlarımıza birlikte çözümler bulmaya çalışacağız.

GÜSOD olarak biz sektör temsilcileri (ve aslında bir yerde de bu sektörün çalışanlarının da temsilcileri) olarak, kamu güvenliğini tamamlayıcı bir yaklaşımla ortak payda da yeni bir vizyonun ortaya konulması gerektiğine de inanmakta ve bu yolda gayret göstermekteyiz. Bugün burada icra edeceğimiz ÇALIŞTAY da bunun bir örneği olarak değerlendirilmelidir.

Şahsım ve dernek yönetim kurulumuz adına; bu ÇALIŞTAY’ ın gerçekleştirilmesinde bizlerden desteklerini esirgemeyen başta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız olmak üzere Çalışma Genel Müdürümüze, SGK Başkanımıza, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürümüze ve İş Teftiş Kurulu Başkanımıza şükranlarımı sunuyor, tüm katılımcılara bugün burada bizlerle oldukları için teşekkür ediyorum.

Faydalı bir ÇALIŞTAY geçirmemiz dileğiyle hepinize saygılarımı sunuyorum.

ÇALIŞTAY MODERATÖRÜ VE KONUŞMACILARI

Moderatör :Prof. Dr. Cem KILIÇ

Konuşmacı :Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Nurcan ÖNDER

Konuşmacı :İş Teftiş Kurulu Ankara Grup Başkan Yardımcısı Osman Nejat GÜNERİ

Konuşmacı :İş Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanlığı Uzmanlarından Muhammet IŞIK

Konuşmacı :SGK Sig. Prim. Gnl. Md.lüğü Prim Daire Bşk.lığından Mustafa YETİŞKEN

Konuşmacı :Çalışma Genel Müdürlüğü Uzmanlarından Funda İDE

Konuşmacı :GÜSOD Başkanı E.Murat KÖSEREİSOĞLU

Konuşmacı :GÜSOD Yönetim Kurulu Üyesi Levent GÜLER

Not: SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünden Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanlığı’ndan Şube Müdürü Hüseyin ERKEÇ katkı sağlamıştır.

ÇALIŞTAY’IN İCRASI

ÇALIŞTAY’DA DEĞERLENDİRİLEN/TARTIŞILAN HUSUSLARA İLİŞKİN ÖZETLER

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası; 4857 sayılı İş ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunlarının uygulamalarının özel güvenlik sektörüne yansımaları ile bu kanunların 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve ilgili Yönetmeliği ile ilişkilendirilmeleri ve özel güvenlik sektöründe çalışan özel güvenlik görevlilerinin çalışma şartları ile özlük haklarının iyileştirilmesine yönelik olarak icra edilen ÇALIŞTAY’da aşağıda belirtilen konularda konuşmacılar ve katılımcılar görüşlerini dile getirmişler ve ÇALIŞTAY; soru-cevap şeklinde icra edilmiştir.

Özel güvenlik görevlilerinin çalışma süreleri ve fazla mesaileri, sektörün görev ihtiyaçları ile mevcut yasaların bu ihtiyacı karşılamada yaşanan sorunlara yönelik olarak;sektör temsilcilerinin gündeme getirdiği hususlara; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Sayın Nurcan ÖNDER cevap vererek, konuları meri mevzuat hükümleri kapsamında anlatmış; kamuoyunda torba yasa olarak bilinen düzenleme çalışmalarının aslında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını ilgilendiren bölümleri için bir istihdam paketi olarak ifade edilmesinin daha doğru olacağını belirtmiştir. Düzenlemelerde asıl işveren ve alt işveren ayırımının belirlendiğine işaret ederken; özel güvenlik sektörünün yardımcı iş olacağını ifade etmiş ve bir yıllığına alınan ihalelerde; alt işverenlikle ilgili olarak çalışanların yıllık izin kullanımında yaşadıkları sorununun çözümüne yönelik olarak yıllık izin takip yükümlülüğünün getirildiğinden bahsetmiştir.

Farklı işverenler bünyesinde istihdam edilmiş olan özel güvenlik görevlileri kıdem tazminat hakkını elde etiklerinde geçmişte kamuda çalıştıkları süreleri ile ilgili olarak kamudan talebin söz konusu olacağını belirtmiştir. Müteakip uygulamalarda kamu ihale açarken hesaplamalara kıdem tazminatı payı koymayacak ama kendi ödeme yükümlülüğü olacak demiştir.

Özel güvenlik sektöründe çalışanların ücretlerinin iyileştirilmesi kapsamında yapılan değerlendirmede; farklı asgari ücret belirlenmesi konusuna genel olarak kamuda sıcak bakılmadığını; ancak maden işçileri için son dönemde yaşanan trajik olaylar nedeniyle ayrıcalıklı bir uygulamaya gidildiğini de ifade etmiştir. Sektörde bu yönde oluşan ihtiyacın yine sektör tarafları ile karşılıklı çözülebileceği ve bunun için toplu sözleşme sistemin işletilmesinin daha uygun olacağına işaret etmiştir. Özel güvenlik sektörünün kendi kanununun olmasının aslında bir avantaj olduğuna da vurgu yapan Sayın Nurcan ÖNDER çalışanların haklarını iyileştirilmesi kapsamında bazı hal tarzları geliştirirken iş kanunu üzerinden değil de 5188 sayılı yasa üzerinden gidilmesinin daha uygun bir yöntem olabileceğini ifade etmiştir. Örnek olarak silahlı ve silahsız özel güvenlik görevlileri için özlük hakları bağlamında bir ayırıma gidilmesinin mümkün olabileceğini belirtmiştir.

Sektör işverenleri; çalışanlarının özlük haklarına yönelik iyileştirme taleplerindeki gerekçelerinin başında, sektörde çalışan özel güvenlik görevlilerinin, işlerinin gereği ek işte çalışamamaları ve diğer sektörlerden farklı olarak ilave ücret alma imkanlarının olmaması olarak ifade etmişlerdir.

Gece çalışma süreleri ve gece mesailerinde mevzuat harici ilave ücret ödenmesi konusu gündeme getirildiğinde; Sayın Nurcan ÖNDER mevcut yasal düzenlemede gece çalışma süresinin 7.5 saat olarak belirlendiğini ifade etmiş ama özel güvenlik sektörü ile diğer bazı sektörlerde, bu süreye ilişkin uygulamalarda yaşanan sıkıntıların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca bilindiğini ifade etmiştir. Halen konu üzerinde çalıştığını ifade ederek; 18 yaşından küçükler işçiler ve sanayi sektörü haricinde kalanlar için gece 7.5 saat çalışma konusunun esnetileceğini söylemiş ve özel güvenlik görevlilerinden gece çalışanların daha fazla ücret almaları konusunun ise toplu iş sözleşmeleri ile çözülmesinin /belirlenmesinin uygun olacağını ifade etmiştir. Keza özel güvenlik sektöründe çalışanlara bayram tatillerinde de ayrıca ilave ücret verilmesi konusu da; yine toplu iş sözleşmesi kapsamında değerlendirilmelidir demiş ve Bakanlık bünyesinde faaliyet gösteren nüfus politikaları kurulundan bahsederek, çalışan kadınlar için; dolayısı ile çocuklarını da dikkate alarak bir düzenleme getirmek üzere bir çalışma yapıldığını ifade etmiştir. Bu bağlamda çalışma saatleri eşleri ile birlikte düzenlendiğinde kreş ihtiyacı/bakıcı ihtiyacı da ortadan kalkabilecek değerlendirmesinde bulunmuştur.

SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünden Sayın Mustafa YETİŞKEN halihazır rakamlar çerçevesinde özel güvenlik sektöründe istihdam edilen özel güvenlik görevlileri için sigorta primine esas kazançların toplamının aylık 244 milyon TL civarında olduğunu ifade etmiş ve özel güvenlik görevlilerinin erken emekliliklerine imkan sağlamaya yönelik olarak sektörün yıpranma payı verilmesi konusundaki talebi için de yasal düzenlemeye ihtiyaç olduğunu söylemiştir. Bu konuya ilişkin olarak öncelikle üst düzey yöneticileri konuya inandırmak gerekiyor demiştir. Bu hususun gerçekleşmesi için ayrıca STK’ nın ve meslek kuruluşlarının işin takipçisi olmaları gerektiğine işaret etmiş ve fiili hizmet zammı alan diğer kurum ve kuruluş çalışanlarının kimler olduğu konusunda kısa bir bilgilendirme yapmıştır.

Sayın Mustafa YETİŞKEN iş kanununda alt işveren deyiminin iki ayaklı olduğundan bahsetmiş ve biri yardımcı iş diğeri ise teknik uzmanlık gerektiren iş olarak tasnif ederken, sözleşmelerde adam bölü gün sayısının yer almasının önemine işaret etmiştir. Çok kısa bir süre önce kısa vadeli sigorta kollarında prim oranının sabitlenerek %2 olarak belirlendiğini belirtmiş, bazı sektörlerde halen 11 farklı teşvik uygulamasından bahsederken ciddi gerekçeler ortaya konularak özel güvenlik sektörü içinde teşvik uygulamasının gündeme getirilebileceğini ifade etmiştir. Ayrıca diğer sektörlerden örnekler vererek Meslek Odaları tesis ettiği prensip uygulamaları ile belirlenmiş ücretlerin altında meslektaşlarının çalıştırılamayacağı yönünde bağlayıcı bazı kararlar aldıklarından bahsetmiştir.

Alt işveren olarak güvenlik hizmeti sunan şirketlerin asıl işverenin “iş kodunda” tanımlanıp tanımlanmayacakları konusuna açıklık getirilmiş ve bu bağlamda iş yeri sınıfı ne olursa olsun güvenlik hizmetleri faaliyetlerini icra eden şirketlerin kendi kodunda değerlendirileceklerini belirtmiştir.

Kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyette koruma ve güvenlik hizmetlerini icra eden özel güvenlik görevlilerine karşı işlenen suçlarda, bu husus kamu görevlisine karşı işlenmiş suç olarak tanımlanırken; özel güvenlik görevlilerinin görevleri başında hayatlarını kaybettiklerinde ise bu hususun iş kazası olarak görülmesinin bir çelişki yarattığı, sektör taraflarınca ifade edilmiştir.

Sosyal güvenlik sistemi içindeki sorunlardan birinin de çalışanların uzun süreli raporlardan istifade ederek bu sürelerde raporlu gözüküp SGK sız işlerde çalıştıklarına işaret edilmiş ve bu kayıt dışı çalışmaya örnek olarak gösterilmiştir. Özellikle yaz periyotlarında ve tatil yörelerinde bu yöntemin çokça kullanıldığı belirtilmiştir. Konuya ilişkin olarak Sayın Hüseyin ERKEÇ açıklamalarda bulunarak kayıt dışı istihdamın; denetimler sonrası %52 ler den % 34-35 lere düştüğünü ifade etmiştir.

Özel güvenlik görevlilerinin silahlı ve silahsız istihdamlarına yönelik olarak mutlaka farklı yaklaşımların gündeme getirilmesi ile silahlı çalışanlara yönelik bazı hakların verilmesinin uygun olacağı görüşü katılımcılar tarafından bir kez daha dile getirilmiş ve özel güvenlik sektöründe kimlik sahibi kişilerin istihdamının zorunlu olduğu belirtilerek özel güvenlik sektörünün personel temininde sıkıntılar yaşadığına dikkat çekilmiştir.

Çalışan haklarına yönelik böyle bir ÇALIŞTAY’ ın işveren temsilcilerinden oluşan Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD) tarafından düzenlenmiş olmasının da ayrıca kayda değer bir tablo oluşturduğu ifade edilmiştir.

Özel güvenlik sektörünün pek çok sektörden farklı olarak, ayrı bir yasasının olmasının bir avantaj olarak değerlendirilmesinin gerektiği belirtilmiştir. Bu bağlamda 5188 sayılı yasa içerisine sektör gereksinimlerine ve çalışan haklarına yönelik bazı düzenlemelerin / eklemelerin yapılmasının mümkün olabileceği belirtilmiştir. Her ne kadar teşviklerin tamamının işverene yönelik olması gerçeği söz konusu ise de çalışanı teşvik konusunun da düşünülmesi gerektiği ifade edilmiştir. Örnek olarak fiili hizmet zammının getirilmesi halinde bunun çalışanlara bir teşvik olacağının altı çizilmiştir.

Özel güvenlik sektörünün insan gücünü oluşturmak üzere son dönemlerde üniversiteler bünyesinde açılan 40 meslek yüksek okulunun mezunları için, sektör cazibesinin kısıtlı olması bu kaynağın gelişim sürecine de olumsuz yansıdığı ifade edilmiştir.

Özel güvenlik sektöründe; iş kazalarında hukuki sorumluluklar ve çalışan hakları, sektörde İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun uygulama sonuçlarına yönelik genel değerlendirme Sayın Muhammed IŞIK tarafından yapılmıştır. Alt işveren olarak hizmet veren güvenlik şirketleri; iş güvenliği konusunda asıl işverenin sorumlu olduğu gerçeğinden hareketle risk değerlendirmesini yaptırılması, çalışanlara eğitimin verdirilmesi konusunda asıl işverenin yükümlülüklerine dikkat çekilmiştir. Alt işveren çalışanının başına iş kazası geldiğinde asıl işverenin müteselsil sorumlu olduğu ifade edilmiştir.

İSG katip sisteminde SGK sicil numaralarına göre kimlerin ne kadar sürelerle iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi görevlendirmesi gerektiği tanımlanmış olmasına rağmen atamaların dakika üzerinden yapılmamasının getirdiği sorunlar ifade edilmiştir. Konuya ilişkin olarak OSGB’ de sistemdeki aksayan hususlardan şikayetçi olduklarını Bakanlığa ilettikleri öğrenilmiştir. Çözüme yönelik olarak sistem yazılımında bazı düzenleme çalışmalarının devam ettiği ve yazılımın ihale aşamasında olduğu Bakanlık yetkililerince belirtilmiştir.

Bankalarda çalışanların; SGK’ na “banka sandıkları” üzerinde kayıtlı olmalarının sebep olduğu olumsuz duruma işaret edilmiştir. Sigorta sicil numaralarının tek numara üzerinde gözükmesinin mahsurlarından bahsedilmiştir. Bu alanda iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmelerinde amaçlanan hedeflere ulaşılamadığı belirtilmiştir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Türkiye genelinde 35 ilde İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimini verdiği ifade edilmiştir. Halen üzerinde çalışılan yasa çalışmaları kapsamında kamu ihale yasasında; iş sağlığı ve güvenliği harcamaları için bir gider kaleminin yer alacağı öğrenilmiştir. Halen Türkiye genelinde 9000 den fazla A sınıfı,7000 den fazla B sınıfı ve 80000 e yakın C sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanının bulunduğu belirtilmiştir.

Birden fazla alt işverenin hizmet verdiği mahallerde işlemlerin tek dosya üzerinden yürütülmesi ve bu bağlamda iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi hizmetlerinde tasarruf sağlaması konusu gündeme getirilmiş ancak bu hususunda mahsurları belirtilerek teşviklerden haksız yararlanma durumuna işaret edilmiştir.

Kamuda işlem tesis edilirken; devlet şirketleri tanımlayıp/ tasnif ederken her Bakanlığın farklı bir numara kullandığından bahsedilerek vatandaşlık numarası örneğinde olduğu gibi uygulama kolaylığı bakımından tek numara/sistem üzerinden işlemlerin yapılması konusu gündeme getirilmiş ve bu alanda da uzun vadede bir projenin olduğu öğrenilmiştir.

İş kazalarında tarafların sorumlulukları genel olarak değerlendirilmiş; işveren bütün önlemleri yerine getirmesine rağmen olabilecek kazalarda risk değerlendirmesinde imzası olan tüm tarafların sorumluluğuna da işaret edilmiştir. Özel güvenlik sektöründeki riskler kapsamında çelik yelek kullanılması konusu bu başlık altında tartışılmıştır.

Özel güvenlik görevlilerinin işe girişte alacakları sağlık raporu konusu değerlendirilmiş ve bu konuda iş yeri hekimlerinin sorumlulukları belirtilmiştir. Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri konusu değerlendirilmiştir.

Sayın Osman Nejat GÜNERİ İş Teftiş Kurullarının faaliyetleri konusunda genel bilgiler vermiştir. Teftişlerin bir program dahilinde icra edildiği ancak program dışı teftişlerinde yapıldığını belirtmiş, programlı teftişlerin alan ve sektör denetimleri şeklinde planlandığını ifade etmiştir. Teftiş kurullarının asıl amaçlarının ceza vermek olmadığına işaret ederken belirlenen/tespit edilen hususların en kısa zamanda giderilmesini hedeflediklerini söylemiştir.

Özellikle bankalar gibi tek özel güvenlik personeli istihdam edilen yerlerde ara dinlenmesi verilmesi konusundaki uygulamalarda yaşanan sorunlar ifade edilmiş ve bu konuda denetimlerde müfettişlerin konuya katı yaklaşımları dile getirilmiştir. Yasaların bazen hayatın doğal akışı ile uyumlu olamadığı da belirtilmiştir. Bu hususun, çalışanların izin haklarını kullandırırken de yaşandığı ifade edilirken bazen çalışanların arzu etmedikleri/tercih etmedikleri süre uygulamalarının da görüldüğü belirtilmiştir.

Teftişlerde tüm tarafların yani teftiş alanla denetlenen tarafların ön yargılardan arınmış olmaları gerektiğine dikkat çekilmiştir.

Özel güvenlik sektöründe müfettişlerin en çok sayıda tespit ettiği hususlardan birinin de haftalık 45 saat çalışa sürelerinin aşılması ve fazla mesai ücretlerindeki ödeme sorunları olarak ifade edilmiştir. Şikayet mekanizmaları olarak ALO 170 hattı ile BİMER uygulamalarından bahsedilmiştir.

GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇLAR:

ÇALIŞTAY’ da; özel güvenlik görevlilerinin çalışma süreleri ve fazla mesaileri, sektörde çalışma süreleri yönünden görev ihtiyaçları ile mevcut yasaların bu ihtiyacı karşılamada yaşanan sorunlar, gece çalışma süreleri ve gece mesailerinde mevzuat harici ilave ücret ödenmesi konusu, çalışanlara bayram tatillerinde de ayrıca ilave ücret verilmesinin değerlendirilmesi ile özel güvenlik görevlilerinin erken emekliliklerine imkan sağlamaya yönelik olarak yıpranma payı almaları konusunda yasal düzenleme ihtiyaçları konularına değinilmiş; özel güvenlik sektöründe; iş kazalarında hukuki sorumluluklar ve çalışan hakları, sektörde İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun uygulama sonuçları, özellikle silahlı özel güvenlik görevlilerinin maruz kaldıkları yaşamsal tehditlere karşı alınacak önlemlere ilişkin ilave mevzuat düzenleme ihtiyaçları,(Çelik yelekle görev yapma/ilave eğitim v.b) görevleri başında hayatını kaybeden veya yaralanan özel güvenlik görevlilerine mevcut mevzuat haricinde verilecek haklar /statülerinin belirlenmesi ihtiyaçları konuları tartışılmıştır.

Özel güvenlik sektöründe çalışma düzeninin denetlemesi ve karşılaşılan problemler ile şartların iyileştirilmesine yönelik mevzuat düzenleme ihtiyaçları; İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca tespit edilen problem sahalarının analizi ile kamu/sivil toplum kuruluşları iş birliği alanları konuşulmuş ve genel değerlendirmeler yapılmıştır.

ÇALIŞTAY ’ın asıl amacının özel güvenlik sektöründeki istihdam problemine yasal çözümler ile iyileştirmeler sağlamak olarak ifade edilmiş ve bu bağlamda sektöre destek olunması konusuna vurgu yapılmıştır.

ÇALIŞTAY; sektör emekçileri olan özel güvenlik görevlilerinin sorunlarını dile getiren bir platform olmuş ve ÇALIŞTAY katılımcılarında; yakın vadede özel güvenlik görevlilerinin özlük haklarında iyileştirilmesine ilişkin olumlu gelişmelerin olacağı kanaati güçlenmiştir. Bu bağlamda çalışan haklarının iyileştirilmesine yönelik olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nezdinde girişimlerin sürdürülmesi ile kamu ile ilişkilerde ortak çalışma ortamı ve işbirliğinin geliştirilmesi gayretlerine devam edilmesinin gerekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.